509
door fransg
De overheid moet alles compenseren, zelfs als de winkelier zijn deur wagenwijd openhoudt
Column
IBTIHAL JADIB
Ik kwam dit weekend een nieuw woord tegen: de compensatiesamenleving. Toen ik het opzocht, bleek het al in maart van dit jaar te zijn gemunt door Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau. Hij gebruikte de term ter omschrijving van een samenleving waarin de overheid voortdurend financieel in de bres springt voor groepen burgers of bedrijven die met onverwachte kosten geconfronteerd worden. Volgens Hasekamp is dat om meerdere redenen een slechte zaak: i) er ontstaan verkeerde prikkels als de overheid structureel garant staat voor het oplossen van problemen, ii) overheidssteun kan tot ongelijkheid en lobbyisme leiden en iii) vanuit politiek-economisch opzicht is het onverstandig de begrotingsregels los te laten.
Afgelopen weekend werd in Het Financieele Dagblad gesproken over de vrees voor een compensatiesamenleving in een interview met de minister van Financiën. Sigrid Kaag werd daarin bevraagd over het ingestelde energieplafond. Dankzij dit steunpakket worden de energiekosten voor burgers en energie-intensieve mkb's deze winter beheersbaar gehouden. De kosten bedragen 7,5 miljard euro, waarbij het nog niet duidelijk is waar dat geld vandaan moet komen. Minister Kaag gaat een inventarisatie maken om te bekijken hoe ze dit gat in de begroting kan dichten.
Het was een eigenaardig interview omdat dit laatste euvel wat nonchalant werd aangestipt en de minister vooral kritisch werd bevraagd over de boodschap die zij nu steeds herhaalt: het energieplafond is slechts een tijdelijke oplossing. De interviewers vroegen zich af in hoeverre die boodschap geloofwaardig is, en of de minister zich wel een tijdelijk pakket kan permitteren zonder dat er een opstand uitbreekt. De suggestie werd gewekt dat dit niet het geval is.
Vorige week berichtte de redactie van Nu.nl dat zij onderzoek had gedaan naar het deurbeleid van winkeliers. Uit een rondgang langs ruim zeshonderd winkels door het hele land bleek 60 procent de deuren wagenwijd open te houden. Gezien de beperkte gasvoorraad en het peperdure energieplafond zou je dat best idioot mogen noemen. Volgens branchevereniging INretail kunnen winkeliers maar liefst 40 procent van de stookkosten besparen als zij hun deuren gesloten houden. Maar ja, het momentum van Black Friday en de feestdagen vereist(e) een nadrukkelijk openstaande deur voor iedere voorbij struinende consument. Die laat zijn koopdrift mogelijk afhangen van de fysieke opgave een deur open te moeten duwen. Sommige deuren zijn ook wel erg zwaar. Gelukkig heeft INretail een oplossing in gedachte: winkeliers van overheidswege verplichten hun deuren te sluiten. Een eerdere oproep aan winkeliers vanuit INretail is namelijk te vrijblijvend gebleken, terwijl er in Frankrijk en Duitsland al zo'n wettelijke verplichting geldt.
Nu vraag ik mij af wat dit van ons maakt. Wat zegt het over onze aard als we van de overheid verwachten dat zij de energiekosten compenseert, op straffe van een opstand wanneer die steun maar tijdelijk is, terwijl diezelfde overheid ook een juridisch kader (inclusief controle- en boetesysteem) moet optuigen zodat wij de functie van een deur benutten?
Is onze notie van de overheid misschien verworden tot die van een Sinterklaas? Mijn kinderen geloven nog heilig in de wonderlijke verschijning van gratis cadeaus uit Spanje, maar ook zij zullen zich over niet al te lange tijd realiseren dat die cadeaus werden betaald uit ons eigen huishoudboekje.
LONDINIUM R24 & VECTIS - etzMAX - Niche - Honne Hedone - COMPAK R120->GRRR - PUQpress - FZ94 - Tonino